به نقل از «فرارو»

دو کلانشهر ایران در شرایط حاد رخداد زلزله

تاریخ انتشار: ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۸۹۷۷۳۹

دکتر شهریار سلیمانی آزاد، پژوهشگر لرزه زمین‌ساخت و متخصص پالئوسایزمولوژی –تکتونیک جنبای سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، "تهران" و "تبریز" را از جمله کلانشهر‌های اصلی ایران برشمرد که در شرایطی حاد از دیدگاه خطر رخداد زمین لرزه قرار دارند و گفت: این دو کلانشهر سابقه لرزه‌­خیزی را دارند، ضمن آنکه از آخرین زمین‌­لرزه مهمی که داشته­‌اند، تاکنون رشد مساحت و جمعیت بسیار زیادی را نیز تجربه کرده­‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی در گفتگو با ایسنا، بر پایه کاتالوگ زمین­‌لرزه­‌های تاریخی، آخرین زمین‌­لرزه بزرگ و مهم "تهران" و "ری" باستان را مربوط به ۱۹۰ سال قبل (سال ۱۸۳۰ میلادی) دانست و ادامه داد: بر اساس آثار گسلش به جای مانده از این زمین‌­لرزه و اندازه پهنه لرزه‌ه­ای آن، بزرگای برآورد شده آن حدود ۷.۲ بوده است و در مطالعات پالئوسایزمولوژی که ما طی ۱۵ سال گذشته انجام دادیم، آثار گسلش سطحی این زمین­‌لرزه را در میان "گسل مشا" و "گسل شمال تهران" در محل اتصال این دو گسل در خاور لواسان و در نزدیک به منطقه آبعلی یافته و با روش‌های رادیومتریک سن‌سنجی کرده­‌ایم.

سلیمانی با تاکید بر اینکه این زلزله تاریخی و بزرگ تهران در بلافصل پهنه رومرکزی زلزله ۵.۱ رخ‌داده در بامداد جمعه ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ بوده است، خاطرنشان کرد: آثار زمین‌­لرزه تاریخی یاد شده را با مطالعات پالئوسایزمولوژی طی پروژه‌های مشترکی که با پژوهشگران فرانسوی داشتیم، مشاهده و برداشت کرده­‌ا­یم.

این پژوهشگر لرزه‌زمین ساخت سازمان زمین‌شناسی کشور اضافه کرد: در ۱۹۰ سال پیش که این زلزله بزرگ رخ داد، شهر تهران به این وسعت وجود نداشته و مساحت کل ری باستان ۲ کیلومتر مربع با جمعیت ۶۰ هزار نفر بوده، ولی الان تهرانی با وسعت ۷۵۰-۱۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت افزون بر ۱۳ میلیون نفر شکل گرفته است.

سلیمانی با بیان اینکه از این رو در شرایط فعلی رخداد یک زمین‌­لرزه بزرگ می‌تواند به ما نشان دهد که چه میزان مهم است، یادآور شد: محققان زمین‌شناسی پیشرو کشور از ۴۰ سال قبل یافته­‌ها و داده‌های لرزه­‌زمین‌­ساختی از شهر‌های بزرگی همچون تهران را منتشر کرده­‌اند و این داده‌ها حاکی از آن است که در شرایط فعلی به چه میزان بحران رخداد یک زمین­‌لرزه برای آن‌ها جدی است.

وی اضافه کرد: ما نیز با پژوهش بیشتر بر اساس روش‌های به‌روز دنیا تلاش کرده­‌ایم که داده‌های مطالعات محققان پیشرو را تکمیل کنیم. نکته مهم در این بین آن است که بسیاری از داده‌های اولیه محققان پیشرو گویای خطرناک بودن شرایط بسیاری از شهر‌های بزرگ کشور همچون تهران و تبریز بوده است و سوالی که مطرح می‌شود، این است که از همان داده­‌های ارزشمند و اطلاعات اولیه منتشر شده که بعد‌ها در اختیار متولیان ساخت و ساز کشور قرار گرفته است، تا کنون چه مقدار استفاده واقعی شده است.

سلیمانی با بیان اینکه خرداد ماه سال جاری درست ۳۰ سال از زلزله بزرگ رودبار و منجیل می‌گذرد، خاطر نشان کرد: در آن زمان همه تلاش محققان حوزه فنی و زمین‌شناسی به سمت تدوین آیین‌نامه‌های لازم الاجرایی برای ساخت و ساز‌های مقاوم رفت. محققان با تلاش بسیار آیین‌نامه‌های ساخت و ساز را بر اساس شرایط و داده­‌های لرزه‌خیزی موجود تدوین کردند، نقشه‌ها و برآورد‌های خطر زلزله تهیه شد، از این اطلاعات که تبدیل به قوانین لازم‌الاجرا شده است، باید دید در عمل چه مقدار استفاده شده است؟

وی با بیان اینکه در حال حاضر پر سودترین بخش اقتصادی کشور، ساخت و ساز است، گفت: افرادی در این حوزه وارد شدند که بسیاری از آن‌ها تخصص لازم را در این حوزه ندارند، ولی با توجه به جایگاه سیاسی و مالی متاسفانه می­‌توانند با اعمال نفوذ، قوانین ساخت و ساز را دور بزنند. از این رو، لازم است تا سیستم نظارتی برای ایجاد توسعه­‌ای هرچه پایدارتر بسیار هوشیار و قوی عمل کند.

متخصص پالئوسایزمولوژی –تکتونیک جنبای سازمان زمین‌شناسی به نقل از متخصصین ساخت و ساز با تاکید بر ضرورت دارا بودن عمر مفید به اندازه کافی بالا برای سازه‌های ساخته شده در کشور، یادآور شد: این در حالی است که در برخی موارد سازه‌های کمتر از ۲۰ سال عمر تخریب و مجددا ساخته می‌شوند، ولی سازه‌ها جزو سرمایه‌های ملی کشور هستند و توسعه پایدار منوط به این است که از آنچه که در حال حاضر ساخته و استفاده می‌شود، تا حد توان نسل‌های آینده نیز از آن بهره­‌مند شوند و این امر زمانی محقق می‌شود که به امنیت ساخت و ساز‌ها نیز توجه ویژه­‌ای شود.

برآورد میزان خطر لرزه­ای نسبی گسل‌ها در یک گستره

سلیمانی با اشاره به برخی گفته‌ها در زمینه میزان خطر لرزه‌­ای نسبی گسل‌های تهران، با بیان اینکه زمانی که از این موضوع سخن به میان می‌آوریم، درباره شهری صحبت می‌شود که با یک گسل مواجه نیست، گفت: پهنه‌هایی از گسل‌ها در اطراف، خاور، شمال، جنوب و باختر و همچنین در داخل تهران وجود دارد و طی ۲۰ سال گذشته تلاش شده که از این پهنه‌های گسلی اطلاعاتی مهم کسب شود.

این محقق سازمان زمین‌شناسی با بیان اینکه این مطالعات به ما نشان می‌دهد که کدام یک از گسل‌ها دگر شکلی زمین‌­لرزه­‌ای بیشتری دارند و لذا می‌توانند برای کلانشهر تهران خطرناک­‌تر باشند، ادامه داد: یکی از مواردی که در این زمینه بسیار مهم به نظر می‌رسد، مساله "فاصله" مرکز جمعیت با مرکز احتمالی خطر است. یادمان نرود که در سال ۲۰۰۳ میلادی در زلزله بم ما با زمین‌­لرزه­ متوسط، ولی در بلافصل منطقه تجمع جمعیتی مواجه بودیم و اثر اصلی آن هم فاجعه­‌ای بود که دیدیم.

وی افزود: در مورد هر شهر از جمله تهران مساله این است که بر پایه داده‌های دقیق، می‌توانیم تفسیر‌های درست­‌تری داشته باشیم و فعلا در حال حاضر داده‌های فراهم آمده از پژوهش­‌های لرزه­ زمین‌­ساختی نشان می‌دهد که هم بخش باختری و هم بخش خاوری و هم برخی مناطق داخل تهران با مساله احتمال رخداد زمین‌لرزه مواجه است و از این رو تهران به­ واقع در شرایط خطرناکی قرار دارد.

سلیمانی با تاکید بر این که افزایش جمعیت، وسعت و ساخت و آمیختگی سازه‌ای طراحی و اجرا شده بد تا خوب به این شرایط بحرانی اضافه شده است، خاطر نشان کرد: در شهر تهران شاهدیم که در کوچه و خیابان­‌های باریک گاهی بیش از ۱۰ برج ساخته شده که نشان می‌دهد ما در مساله رخداد زمین‌­لرزه احتمالی با چه شرایط پیچیده‌ای روبه­ رو هستیم.

وی ادامه داد: برای اینکه بدانیم کدام یک از گسل‌ها شرایط خطرناکتری دارد، باید بدانیم که کدام یک از آن‌ها دچار دگرشکلی زمین‌­لرزه‌ای بیشتری است و کدام یک از آن‌ها احتمالا در آستانه تخلیه انرژی لرزه­‌ای هستند. در صورتی می‌توانیم در این زمینه تفسیر درست­‌تری ارائه دهیم که درباره همه این گسل‌ها اطلاعات دقیق و کافی داشته باشیم.

به گفته این محقق حوزه لرزه زمین‌ساخت بر اساس داده‌های موجود، گاه ما با شهر‌هایی مواجه هستیم که با رشد جمعیت در شرایط خطرناک زمین‌لرزه دست به گریبانند. از این رو، در ساخت و ساز‌ها باید شرایط ایمنی و مقاوم‌سازی بهینه را به طور جدی لحاظ کرد و تا زمانی که این مساله هم و غم واقعی مسئولان و جامعه نباشد، نمی‌توان امیدی به افزایش ایمنی لرزه­‌ای شهر‌ها داشت.

اثر رخداد‌های لرزه‌ای بر روی گسل‌های پیرامون

سلیمانی با بیان اینکه وقتی در بخشی از پوسته زمین، انرژی لرزه‌­ای توسط رخداد زمین­‌لرزه­‌ها تخلیه می‌شود، میدان تنش آن منطقه تغییر خواهد کرد و لذا این موضوع می‌تواند بر گسل‌های نزدیکتر به آن گسل نیز اثرگذار باشد، گفت: بر اساس برآوردها، انرژی یک زمین­‌لرزه به بزرگای ۷ بیش از ۳۰ برابر زمین لرزه­‌ای به بزرگای ۶ است. درنتیجه، رخداد زمین‌لرزه­‌هایی با بزرگای متفاوت، اثرات متفاوتی بر گسل­‌های پیرامون خواهند داشت.

وی با بیان اینکه دانش‌هایی مانند ریاضیات و شیمی صد‌ها سال قدمت دارند، ادامه داد: این در حالی است که قدمت علم زلزله‌شناسی حدود یک قرن و اندی است؛ یعنی از آن زمانی که دستگاه‌هایی اختراع شد که بتوانیم امواج زمین‌لرزه‌ها را به ثبت برسانیم و ساختار داخل کره زمین را بهتر بررسی کنیم. حال با همین اندک دانش به دست آمده از پدیده زمین‌­لرزه گاه می­‌خواهیم تفسیر‌های بزرگی انجام دهیم و باید حواسمان باشد که تفسیر‌های بزرگ را نمی­‌توان و نبایست با داده‌های اندک و نادقیق انجام داد. در حال حاضر، مهمترین دستاورد علمی و عملی بشر هوشمند در این مقوله شناسایی و برآورد هر چه واقع­‌بینانه‌تر میزان خطر زمین‌­لرزه و طراحی و ساخت سازه­‌های به اندازه کافی مقاوم و مقرون به صرفه است و بس ... تا هم جان ارزشمند و هم دارایی وی همواره در امان باشند.

منبع: فرارو

کلیدواژه: زلزله گسل مشا گسل های تهران سازمان زمین شناسی حال حاضر رخداد زمین کدام یک ساخت و ساز زمین لرزه داده ها بر اساس گسل ها شهر ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۹۷۷۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رد درخواست ۹۶ درصد متقاضیان نهضت ملی در شهرهای تهران

در حالی بنیاد مسکن از ساخت حدود ۶۸۸ هزار واحد نهضت ملی مسکن شهری و روستایی خبر داده که ۹۶.۲ درصد متقاضیان این طرح در شهرهای زیر ۵۰ هزار نفر جمعیت استان تهران رد درخواست شده‌اند. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بر اساس اعلام معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن حدود 488 هزار واحد نهضت ملی مسکن در روستاها وارد فاز اجرایی شده است.

مجید جودی در این‌باره گفته است:‌ از ابتدای اجرا طرح نهضت ملی مسکن تاکنون 488 هزار واحد مسکونی روستایی وارد فاز عملیاتی شده که از این میزان، 240هزار واحد به اتمام رسیده و تحویل متقاضیان شده است.

وی یادآور شد:‌ سال گذشته در بخش روستایی نهضت ملی مسکن 250 هزار واحد برای امضای قرارداد به بانک‌ها معرفی شدند که بانک‌ها تاکنون با 105 هزار واحد قرارداد امضا کرده‌اند.

جودی در خصوص تخصیص زمین و شناسایی آن در روستاها گفت: تاکنون 600 هزار قطعه زمین در روستاها شناسایی، تملک شده و کارهای اداری آن در حال انجام است . حدود 250 هزار قطعه در سامانه saman.mrud.ir  بارگذاری شده و حدود 80 هزار واحد زمین روستایی نیز به متقاضیان واگذار شده است.

از سوی دیگر بر اساس اظهارات معاون مسکن شهری بنیاد مسکن بیش از 200 هزار واحد در قالب طرح نهضت ملی مسکن در حال ساخت است که با احتساب واحدهای روستایی حدود 688 هزار واحد می شود.

این در حالی است که وضعیت شهرها و روستاهای پایتخت به لحاظ تامین زمین چندان مناسب نیست، ضمن این‌که بخش قابل توجهی از متقاضیان نهضت ملی مسکن شهرهای زیر 50 هزار نفر جمعیت تهران تایید نشده‌اند.

عطاالله زمانی مدیرکل بنیاد مسکن تهران با یادآوری این‌که بر اساس توافقنامه با وزارت راه و شهرسازی تا پایان دولت سیزدهم باید 10 هزار قطعه زمین در استان تهران برای نهضت ملی مسکن واگذار شود، گفته بود:‌با توجه به این‌که ارزش زمین در تهران به‌شدت بالاست یک قطعه زمین به چند خانوار واگذار خواهد شد.

وی با بیان این‌که متولی ساخت نهضت ملی مسکن در شهرهای با جمعیت زیر 50 هزار نفر جمعیت بنیاد مسکن است، افزود: تاکنون برای نهضت ملی مسکن استان تهران (شهرهای زیر 50 هزار نفر جمعیت) 193 هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد 7400 متقاضی (3.8 درصد) تایید شده‌اند. در این راستا ساخت 2806 واحد در دماوند، نسیم‌شهر، اسلامشهر و ... آغاز شده که با احتساب پروژه‌های نیمه تمام در مجموع ساخت 5728 واحد در دستور قرار کار قرار دارد.

وی با اشاره قیمت تمام شده ساخت مسکن روستایی استان تهران گفت: سال گذشته متوسط قیمت این واحدها 9 میلیون تومان بود که امسال درصد تورم به آن اضافه می‌شود که عمدتاً متراژ این واحدها 80 متر است. 

انتهای پیام/